DE ADAPTIEVE SCHOOL
Basisscholen in de gemeente Bellingwedde hebben te maken met een paradoxale combinatie van krimp door teruglopende leerlingenaantallen op de lange termijn en incidentele groei door fuserende scholen. Het gevolg is dat er in de toekomst minder onderwijsruimte nodig is, maar dat er op enkele geconcentreerde locaties in de gemeente juist acuut meer ruimte nodig is.
Om een antwoord te vinden op deze vraag, stellen we de traditionele rol van de architect en de kijk op beheer en ontwikkeling van onderwijsvastgoed ter discussie. Er is geen vraag naar een afgerond plan, maar naar een proces dat meteen resultaat geeft en dat zich in de loop van de tijd kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. Deze veranderende omstandigheden doen zich voor in de loop van jaren, maar kunnen ook gedurende de dag een rol spelen, aangezien er grote kansen liggen om de schoolgebouwen veel intensiever te gebruiken buiten schooltijden.
De kennis en de expertise van de architect stellen hem in staat al vroeg te anticiperen op een huisvestingsvraagstuk dat steeds wijzigt. Een blijvende betrokkenheid van de architect bij een doorlopend proces, resulteert in een gebouw dat zich steeds kan aanpassen aan het huisvestingsvraagstuk.
Er zijn talloze voorbeelden van oude schoolgebouwen die door hun overmaat en degelijke bouw nog decennia andere functies in zich kunnen opnemen. We zouden graag hebben onderzocht hoe bijvoorbeeld een 'Solid' een antwoord kan zijn. Binnen de context van de opgave is er echter geen budget voor de ontwikkeling van dergelijke gebouwen. Bovendien is het de vraag of er in de gemeente Bellingwedde een invulling kan worden gevonden, indien de school zou vertrekken. Wij hebben ons daarom gericht op een oplossingen die uitgaan van het bestaande vastgoed.
Tijdens het ontwerplab hebben we modellen ontwikkeld die door stapsgewijze vernieuwing de huidige schoolgebouwen toekomst geven. We noemen deze modellen adaptief.
Bij het begrip adaptief hebben we twee concepten bedacht. De 'wandelende school' is ontwikkeld voor gebouwen in fysiek slechte staat, die het bewaren niet waard zijn: vaak slecht gebouwde scholen uit de jaren zestig, zeventig en tachtig die met het probleem van torenhoge stookkosten zitten. In dit model worden oude klaslokalen stap voor stap vervangen door nieuwe.
De 'pulserende school' is een gebouw waarbij een kwalitatief goede kern blijft bestaan en waaraan een flexibele ruimtelijke structuur wordt toegevoegd, die afhankelijk van de behoefte in de tijd gevuld wordt met daadwerkelijke lesruimten. Dit plan speelt in op het probleem van de lage investeringsbudgetten die scholen hebben en draagt hier een oplossing voor aan: handelen op het moment dat het kan, en niet meer doen dan nodig.
De haalbaarheid van beide modellen zit in het met kleine, flexibele stappen komen tot duurzame onderwijshuisvesting. De 'wandelende school' is helemaal opgeknapt na zijn wandeling. De 'pulserende school' heeft altijd een kloppende oplossing voor haar gebruikers.
De uitwerking van de modellen op twee concrete locaties in Bellingwedde geeft op basis van demografische prognoses een inschatting van de leerlingenaantallen op beide locaties.
